Hryhorij Skoworoda 1722-1794

ŻYCIE I DZIEŁA HRYHORIJA SKOWORODY

Valeriy Shevchuk

 

Aby zrozumieć fenomen Hryhorego Skovorody,

trzeba scharakteryzować jego życie i jego poglądy filozoficzne

zarówno indywidualnie, jak i we wzajemnych powiązaniach, które

jest w głównych ideach, które wypracował w swoich dialogach

i traktaty, a także jego działalność literacką. Wszystkie te

rzeczy składają się na jedną konstelację, jedną lekcję,

produkowane w różnych formach. Skovoroda żył tak, jak uczył.

Nauczał poprzez mądrość i ostatecznie stworzył swoją

własne nauki w obrazach, przy pomocy sztuki

słowo, muzyka, malarstwo.

    Życie Skovorody zadziwia nas teraz, ponieważ a

egzystencja bez dachu dla współczesnego intelektu to m.in

fakt niewyobrażalny. Nawet w jego czasach to zrobiło na nim wrażenie…

współcześni, wręcz ich zdziwili. Niemniej jednak to

był oryginalnym znakiem szczególnej sfery języka ukraińskiego

społeczeństwo nazywało „wędrujących diakonów, „scholastyków” – unikalna odmiana

europejskich włóczęgów. Wędrujący diakoni i scholastycy

wieków XVII i XVIII zabrał ludowi edukację. Z zasady

byli nauczycielami w szkołach podstawowych – byli to ludzie z

estetyka i wrażliwość przekazywana z Kijowa

Akademia Mohyla. Nie tylko uczyli dzieci w

szkoły, przenosząc się z jednego miasta do drugiego, ale też

ceniona poezja. Byli transkrybatorami i twórcami

ksiąg rękopisów – stworzyli specjalną prowincję

tak zwanej „poezji diakona”, pisał pieśni duchowe i

dzieła świeckie – z libertynem, a czasem nawet

z nieprzyzwoitymi treściami. Nie odrzucili miłości i

poezja medytacyjna. Pisali epitafia i epigrafy

na życzenie wiersze na cześć tej lub innej osoby oraz

szczególnie lubili pisać humorystyczne i satyryczne

wersety. Po prostu nigdy nie przebywali w jednym miejscu i podobnie

do włóczęgów, tułali się po Ukrainie, zatrzymywali się

w szkołach. Byli w bliskim kontakcie z muzykami

ich epoka (lofty, w których mieszkali niewidomi minstrele, były)

najczęściej w tym samym budynku, w którym była szkoła).

Ci ludzie byli bardzo przydatni dla społeczeństwa i wyczuwali

znaczenie ich misji, która jest jedną z najlepszych takich

poeci XIX wieku, Petro Popowycz-Huchensky,

ogłoszono:

 

Od kiedy zapomniałeś, panie i panowie,

                  o nas i Bogu,

Zostawimy cię, by pójść inną drogą.

A czym będzie ozdobiony kościół Pański,

Co, ludzko, wyniesie twoja dusza?

Kościół Pański świeci z hymnów czytanych na głos,

A czytanie-śpiew kwitnie w klejnotach ...

 

    Swoim sposobem życia przypomina nam Hryhory Skoworoda

tej samej warstwy kulturowej ówczesnego społeczeństwa: tylko

on, Skovoroda, stał jak na wyższym szczeblu: gdzie

wędrowni diakoni i scholastycy byli instruktorami

w gimnazjum Skovoroda uczył wyższych; gdzie

ci pierwsi byli głupi i igraszki, może Skovoroda,

był zbyt dostojny, a nawet surowy. W tym przypomina nam

swego dalekiego poprzednika – ukraińskiego polemisty

koniec XVI i początek XVII wieku – Iwan

Wyszeński, ale bez nietolerancji tego ostatniego, ponieważ

cała twórczość i system myślenia Skovorody były

uczłowieczony i nie gardził ani nie przeklinał kultury

i literatura starożytności jak Wyszeński, ale wiedział o tym

głęboko i entuzjastycznie z niego korzystał. W czasach

kiedy żył Skovoroda, diakoni wędrowni wyjechali lub

opuszczały etap życia – na mocy edyktu umownie

Ukrainofobiczna caryca rosyjska Katarzyna II, która miała

zabronił im podróżowania. Stale były zmutowane

w na wpół umiejące czytać i na wpół pijane jąkanie, które…

Hryhory Kvitka-Osnovnianenko i Nikołaj Gogol później

wyśmiewanekepkuvaly. Sam Skovoroda był jak kochający

ucieleśnieniem tradycji i dawnej kultury, która w jego

czas zaczął się już odradzać; los na to pozwolił, po prostu

jak to miało miejsce z twórcą nowoczesnej literatury ukraińskiej

język Ivan Kotlyarevsky, autor epopei

Eneida po ukraińsku ojczystym, do aktualizacji po ukraińsku

kultura cały jej wielki okres, który nazywamy literaturą

ukraińskiego baroku i skonsumować go

potężny błysk, który na swój sposób rozpalił nowe pokolenia.

    Teraz krótki zarys życia Skovorody. Urodzony z

prosta rodzina Kozaków, od wczesnych lat dzieciństwa

wystawiali niezwykłe prezenty. Na szczęście kijowski mohyław

Akademia otworzyła swoje podwoje dla wszystkich uzdolnionych dzieci, niezależnie od tego

stanu majątkowego rodziców. Tam obaj biedni

i bogaci studiowali. Uczniowi też pozwolono, gdy…

wszedł, aby zakończyć studia bez ich ukończenia.

Sava Skovoroda wysłał syna do Kijowa, bo wszyscy

został tam przyciągnięty, który miał niepohamowaną grawitację, aby

wiedza i zajęcia naukowe. Hryhory – dziecko z

niezwykłe wspomnienie – ciągnęła go do poezji, muzyki,

śpiew, malarstwo – wszystkie przedmioty wykładane w Akademii. Z

oczywiście dyrektor chóru przyjął go do akademika

chór: Nie mamy wątpliwości, że Skovoroda podjął działalność

udział w organizowanych tam przedstawieniach teatralnych,

bo gdzie indziej zdobyłby tyle aforyzmów?

lokucje o teatrze; że wziął czynny udział

w rekreacjach – artystycznie wykonane maturę

uroczystości pod koniec drugiego roku. W tym czasie w

z poetyki, o której wiedzę nabył młody Skovoroda

teoria poezji i praktyczne konwencje w metryce

tam też studiował starożytny hebrajski, grekę i najpierw

a przede wszystkim łacina, zagłębiając się w filozofię. On

przeczytaj jego ulubionych: Arystotelesa, Platona, Plutarcha, Filona, Cycerona,

Lucian, Orygenes i Erazm z Rotterdamu — wszystko to

otworzyła przed młodzieżą szeroki świat. Wreszcie dla niego, jak

wielu z jego współczesnych kijowskie szkolnictwo zmieniło się

być zbyt ograniczony i zdecydował się pojechać do Western

Europa. Ale zanim odszedł, śpiewał przez jakiś czas w carskim a

chór cappella w Petersburgu, z którego uciekł jako pierwszy

miał szansę, bo dworskie życie za jego wolną ducha

dusza była naganna; wspomnienie tego życia stało się

jego fantasmagoryczny „Sen”: „Nie zniosę tego smrodu i

straszne zdziczenie iz przerażeniem, odwracając wzrok, odszedłem”.

Nie miał ochoty głaskać szlachcica i cara

przywódcy. W ten sposób udał się do odległego świata, na Węgry i

do innych krajów europejskich, gdzie studiował (zwłaszcza w

Uniwersytet w Halle, Niemcy), potem wrócił

na Ukrainę, a gdy z daleka zobaczył drewniane

dzwonnica kościelna w swojej rodzinnej wsi, wyczuł swoje serce

prawie zatrzymuje się w jego klatce piersiowej.

    Chronologicznie wydarzenia z jego życia miały miejsce jako

co następuje: urodził się w 1722 r.; 1734-1753 z przerwami,

studiował w Akademii Kijowsko-Mohylańskiej; piosenkarka w

chór dworski a cappella w Petersburgu 1741-1744; w 1745 on

wrócił do Akademii Kijowsko-Mohylańskiej, w tym samym roku

wyjechał na Węgry (1745-1750). Wreszcie po powrocie

w latach 1750-1751 wykładał poetykę w kolegium Perejasława.

Storyistorija, sposób, w jaki rozgrywała się w

Collegium, miało podstawowe znaczenie dla dalszych losów

Hryhory Skoworoda. W tym czasie miał 29 lat, uczył poetyki,

i, jak to było w zwyczaju, miał przygotować swój kurs

na ten temat, ale biskup Perejasław Nikodym

Srebnycki, przez niektórych także student Akademii Kijowskiej

rozum ostro skrytykował jego poetykę za jej innowacje

w sylabicznej wersyfikacji. Wielu uczonych zauważyło to

incydent, ale niewielu zauważyło, że Skovoroda wspomina

te wydarzenia w liście do jego ucznia Mychajła Kowalyńskiego

(napisane w I połowie 1764 r.): „Natychmiast zacząłem

pomyśl w ten sposób: myszy perejasławskie były powodem tego

wyrzucili mnie z seminarium z wielkimi nieprzyjemnościami”.

Ktoś mógłby zapytać, jakie myszy? Dlaczego?

są przyczyną jego wydalenia? Tylko jeden wniosek

jest to możliwe z jedną odpowiedzią: oczywiście myszy

przeżuł przygotowany kurs poetyki, a Skovoroda,

nie mając czasu na przygotowanie nowego, zaczął uczyć

poetyka bez podręcznika, która w praktyce

z pewnością nie mógł być doceniony przez biskupa,

student Akademii, który słusznie tego zażądał

uczą przedmiotu w zwyczajowy sposób. W

ogólnie to pytanie zasługuje na głębszą analizę,

za odblokowanie, moim zdaniem, jednego z kluczy do

zrozumienie fenomenu Skovorody. Poetyka

napisany przez Hryhory Skovoroda, uważa się zatem, że nie

być zachowane. Jego biograf Kovalynsky ogłosił, że

Skovoroda ułożyła „podkład o poezji i praktyczność

przewodnik po sztuce poetyki” w tak nowatorski sposób, że

biskup uznał to za dziwne i niewłaściwe w

w stosunku do poprzedniego zwyczaju. Zagadka

przyciągnął uczonych, a następnie wiele hipotez

bywały niekiedy wręcz fantastyczne, jak np.

pomysł, że Skovoroda niewolniczo skopiował system

Rosyjski wersyfikator Michaił Łomonosow, mimo że

nie ma śladów używania systemu Lomonosoy na

poetycka praktyka myśliciela. Odnośnie Skovorody

„elementarz o poezji i praktyczny przewodnik po jej sztuce”, mamy

tylko jedno wiarygodne źródło odnotowane przez Kovalyńskiego: oni

pochodziły z tradycyjnie używanych – „najprostszych i

najlepiej zrozumiałe dla studentów i dały całkowicie

nowe i dokładne jego zrozumienie”. Pierwszy

rzeczą, która uderza po przeczytaniu tego ogłoszenia, jest to, że

biograf wyraźnie rozróżnia „podkład”

o poezji” i „Praktyczny przewodnik”. „Podkład” z pewnością

została utracona – na podstawie wszelkich dowodów istniała część teoretyczna

kursu, z którego wykładał myśliciel; być może

wspomniane myszy jadły nie poetykę, ale raczej

„podkład” i tutaj powinienem powiedzieć o nim więcej. Na

z drugiej strony „praktyczny przewodnik po sztuce poezji” w my

opinia, jest zachowana – nie było to nic innego jak weryfikacja

przykłady sztuki poetyckiej, z którymi Skovoroda in

terminy praktyczne wskazywały na możliwe mierniki poetyckie, które

był uprawiany w poezji ukraińskiej w ciągu kursu

stulecia. Będę tak śmiały, aby powiedzieć, że te

wiersze zachowały się i weszły do jego zbioru poetyckiego

Ogród Boskich Pieśni. Cała kolekcja w tamtym czasie

nie był jeszcze kompletny; poeta doskonalił go, gdy on

pracował już w kolegium charkowskim (od 1759 r.)

a potem stworzył swój własny, bardzo oryginalny elementarz

poezja, a więc jego zbiór Garden Of Divine Songs

został pomyślany w kategoriach uniwersalnych. Przede wszystkim jak już

wydawało się, że jest to uniwersalny, spopularyzowany wyraz

poglądy myśliciela w formie poetyckiej, a po drugie – to

jest prawdą, o czym świadczy analiza prac. The

„praktyczny przewodnik po sztuce poezji”, czyli te wersety,

daje zrozumienie wszystkich możliwych mierników i

stroficzne wzory ukraińskiej poezji tego czasu. I w

fakt, żaden z 30 wierszy ze zbioru nie powiela się każdego z nich

inne rytmicznie, a każdy jest napisany nie tylko inaczej,

ale każdy wyraźnie podaje przykłady najbardziej wieloaspektowych

struktura pracy. Co więcej, poeta nie tylko

praktyczne terminy utrwalają istniejące formy poetyckie języka ukraińskiego

Baroku, ale też wprowadza w nich całą serię

innowacje i propozycje, wskazując, że można

zmieniaj strofę, rym i zmieniaj różne rodzaje

metrów. Z tej perspektywy kolekcja Garden of

Divine Songs jest całkowicie wyjątkowy. I teraz spróbuję

aby to udowodnić. Poeta nigdzie w swoim zbiorze się powtarza

jedna i ta sama struktura stroficzna, a ta nie mogła

był zbiegiem okoliczności: widzimy tu świadomość autora

intencji, a powód mógł być tylko dla autora

budować go w ten sposób: jego Ogród Boskich Pieśni musi…

były „praktycznym przewodnikiem po sztuce poetyckiej”, od

stosunkowo niewielki tomik z 30 wierszami, wyraźnie obserwujemy

dość złożony system stroficznej struktury i tylko a

niewiele piosenek jest napisanych po prostu w tradycyjny sposób. Wszystko

używane są tam możliwe typy wersetów sylabicznych – 4, 5, 6, 8,

9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 i 16 sylab. Jedyny

brak jest linii czysto Leonińskiej (5-5-6) z wewnętrznym rymem,

co było dość rozpowszechnione w poezji ukraińskiej

Barok, ale element tej linii (zwłaszcza wewnętrzny

rym) jest używany dość często, również sapphic jest

użyte twórczo, aw piosence #8 ta sama sapphic strofe

(rymowane, jak się rozumie, dostosowane do poetyki słowiańskiej).

Skovoroda w dużym stopniu wykorzystuje nie tylko

formalnych dokonań poezji akademickiej, która była

tworzone według tradycyjnej poetyki, ale przede wszystkim

tak zwane „pieśni świata”, czyli zapożycza

uprawianie poezji, która pochodzi spoza granic

zasady poetyki kijowskiej i rozwijały się samodzielnie;

prawda, nie bez liczenia się z miernikiem akademickim. Ta poezja

ściśle związany z rodzimą ukraińską pieśnią ludową.

Jeszcze jedna ciekawa cecha: poeta szeroko posługuje się an

ośmiowierszowy wiersz, który był naturalnie tonizujący, czego faktem

sprawia, że jego wers jest bardzo zbliżony do sylabo-toniki, ale to nie…

nie oznacza to, że Skovoroda wprowadził system sylabo-toniczny.

Praktyka przeformułowania pieśni Skovorody

Wasilija Kapnista może świadczyć o tym, że w drugim

poł. XVIII w. sylabiczny system poetyki nr

już dłużej zadowalała czytelniczki, ani księgarze

forma języka ukraińskiego, której używał Skovoroda

w jego poezji. Dlatego Kapnist postanowił zinterpretować

werset Skoworody według nakazów Michaiła

Łomonosowa i przybliżyć język pieśni

na rosyjski — tendencja dość rozpowszechniona w tym czasie: in

w rzeczywistości znajdujemy go również w dziele filozoficznym Skovorody

samego siebie.

    Poeta wprowadza na nowo do praktyki poetyckiej cykl

innowacyjne naprzemienne rymy, naprzemienne męskie i

rymy kobiece i to w znacznie szerszy sposób

niż jego poprzednicy, posługuje się wewnętrznym rymem. My

może z całą pewnością powiedzieć, że nie u jednego poety

ukraińskiego baroku, nawet tak mistrzowskie wersyfikatory jak

Ivan Ornovsky i Pylyp Orlyk, czy znajdujemy taką rytmikę

lub odmiana stroficzna jak w Skovorodzie. Dlatego przed nami

to prawdziwie oryginalna poetyka na przykładach, antologia

wersety znane ukraińskiej literaturze

baroku, którego Hryhory Skovoroda, jako pedagog

powołanie, może posłużyć do pomocy w nauczaniu sztuki (nauka)

poezji do młodzieży. Ważna jest jeszcze jedna rzecz.

Zbiór Ogród Pieśni Boskich, jak twierdzą uczeni,

był montowany od lat 50. do 1785, chociaż

większa część wierszy powstała w latach 60. XVIII wieku.

Gdy przypomnimy sobie, że Skovoroda uczył poetyki w Perejasławiu w In

1751, a od 1759 był nauczycielem wersyfikacji w

Charkowskim Collegium mamy podstawy, by udowodnić, że

praktyczny przewodnik po sztuce poezji” stworzony w Perejasławiu

był tylko embrionem całkowicie dopracowanego systemu,

to jest ustalone w tej kolekcji, a więc w tym czasie

jego nauczania w charkowskim gimnazjum, ten system

wersyfikacja była prawie uformowana, a w późniejszych latach, podczas gdy

wiodąca wędrówkę, ale marząca o powrocie

do jego ukochanej nauki, myśliciel udoskonalił ją, a

rok 1785 może służyć jako zakończenie tej pracy. Na inne

ta kolekcja była, jak powiedzieliśmy powyżej, poetyckim

kompendium idei filozoficznych Skovorody, właśnie ag

jego Opowieści charkowskie są zbiorem tych pomysłów w przypowieści

formy, a ten dualizm nie jest wzajemnie sprzeczny. Przypomnienie sobie czegoś

jego słowa z „Rozmów z pięcioma podróżnikami o”

Prawdziwe szczęście w życiu”: „Są dwa małe bochenki, dwa

budynki i dwie pary ubrań: dwa rodzaje wszystkiego

W parach". Tak więc Ogród Boskich Pieśni jest jakby

były to dwa budynki: jeden – ekspozycja myśli,

inne „praktyczny przewodnik po sztuce poezji”.

     Aby moje twierdzenie było bardziej przekonujące, pozwól mi

zbadać podstawowe motywy Ogrodu Boskich Pieśni. Do

jest to cykl, w którym główne idee, które później tworzą

podstawy traktatów filozoficznych Skovorody, już

zaczęły się formułować lub odwrotnie: myśli

traktaty filozoficzne mogły płynąć do poezji.

     Ideą pierwszej piosenki jest to, że ten, kto żyje ze zła

sprowadza żywą śmierć; głód pali duszę takich

żywy człowiek i ten, który bierze na siebie jarzmo dobroci — a

lekki ciężar – żyje jako czysta dusza. W drugiej piosence

poeta wzywa, by trzymać się ponad próżnością nieistotności

rzeczy, aby odnowić radość jak szybki orzeł w locie. W

pieśń trzecia, kto przezwycięża smutek i którego dusza

staje się ogrodem, który przynosi owoce, jest uwielbiony. W czwartym

pieśń mówi się, że duch wolności rodzi

nas samych. Piąta piosenka deklaruje, że rozpoznanie

„niebiańska tajemnica, człowiek wyrasta na doskonałego”

osoba. W szóstej piosence temat dotyczy nasienia, które

po zgniciu daje pąki i sto lat owoców, czyli

ludzka pieśń tworzy żywe działanie świata poprzez

nieszczęście, przechodząc nawet śmierć. W ósmej piosence, an

Zraniony trucizną jeleń afrykański wpada w góry

znaleźć źródło lecznicze, aby znów stać się całością (jeden z

ulubione symboliczne obrazy filozofii Skovorody)

Pieśni dziewiąta i dziesiąta mówią o ludzkiej pasji i

próżne myślenie, które rujnuje człowieka, o nienasyconym

gromadzenie bogactwa, które na zawsze prowokuje śmierć.

Kto wytrzymuje śmierć? „Ten, którego sumienie jest kryształowe

jasne!" Poeta odpowiada.

    Nawet z analizy pierwszych dziesięciu wierszy Garden

z Boskich Pieśni możemy wnioskować, że poeta stawia przed

nam trójkąt: zło (ścieżka kręta), co przynosi iluzję

satysfakcja, a potem smutek, żal, niezadowolenie.

dobro (wąska ścieżka), trudne do osiągnięcia,

ale która przynosi duchową radość, pokój i satysfakcję; oraz

osoba, która stoi na rozdrożu i musi wybierać

Gdzie iść.

    To pytanie, gdzie dana osoba powinna się udać, aby zostać

oczyszczony, jak powinien zdobywać nie rangę, bogactwa

lub materialne bogactwo, ale raczej duchowy spokój, radość i

oświetlenie, stała się jedną z głównych idei nie tylko

poezja Skovorody, ale także jego bajek, a później wszystkich

jego traktaty filozoficzne.

    Kolejne dziesięć piosenek kontynuuje rozwój filozoficzny

pomysły Skovorody. W 11 pieśni przeciwstawia się

ludzki (materialny) i duchowy (idealny, Bóg) i mówi

odwiecznej rywalizacji między tymi dwiema zasadami.

12. piosenka głosi, że ludzka cywilizacja

ze swoimi miastami i bogactwami jest przeciwna naturze i

ogólnie rzecz biorąc, ludzie muszą „żyć w polu”,

to znaczy zbliżyć się do natury, a zatem do Boga. Utwór muzyczny

#13 kontynuuje ten temat i jest panegirykiem dla natury, podczas gdy

miasta ze swoją sztuczną cywilizacją są przeciwieństwem. Utwór muzyczny

#14 uczy efemeryczności i iluzoryczności świata,

sławy i głosi, że lepiej byłoby żyć w

pustynia.

    W 15 pieśni poeta ponownie powraca do tematu

śmierci, ale w oryginalny sposób: śmierć jest końcem

ziemska mądrość i początek niebiańskiej chwały oraz

potem, jakby była kontynuacją tego tematu —

zmartwychwstanie, uczucie czystego nieba (pieśń 16). Następny

wiersz jest ucieczką z morza życia, które kipi jak ten

Morze Czerwone, znów w ciszę, w spokój, w naturę

(pieśni 17 i 18). Dochodzi jednak do „przeklętej nudy”

bohater tutaj, chodzi o konieczność zmagania się z nim

Boża pomoc (pieśń 19). Pieśń 19 to hymn do duchowego i

szczera czystość, nieskazitelność i niewinność oraz

trzeba zbudować cudowne miasto w duszy. Mamy tutaj

czysto barokowy motyw bitwy w jednostce

źródła naturalne i nienaturalne, wyrenderowane przez a

liczba poetów tamtych czasów.

    I wreszcie trzecia grupa dziesięciu piosenek proponuje:

seria nowych pomysłów. Pierwszym z nich jest poszukiwanie szczęścia

w świecie (pieśń 21), następna potrzeba poszukiwania wiecznego

wartości (pieśń 22). Pieśń 23 oświetla stosunek do

czasu i jego wykorzystania, kolejny powraca do tematu duchowości

pokój i walka ze smutkiem (pieśń 24). Trzy

panegiryków do jednostek duchowych – N. Jakubowicz, I.

Kozlovych i I. Mytkevych – promuj idee, które

godna osoba na godnej pozycji jest radością dla świata

i naród (pieśni 25-27). Piosenka 28 ma autorską

nota wyjaśniająca: „O tym, co tajemnicze i wieczne”

radość w kochających Boga sercach” i świadczy o tym

szczęście zależy głównie od siebie. I znowu

Skovoroda powtarza myśl, że życie jest jak wzburzone morze,

i pragnienie zbawienia jednostki (pieśń 29). The

końcowa piosenka podsumowująca łączy w sobie wszystkie dotychczasowe tematy:

czas, smutek, dobro, życie w Bogu, satysfakcja poprzez

małe rzeczy i stwierdzenie, że śmierć nie jest „stratą”, ale

pokój, czyli powrót do pierwszego tematu – śmierci.

    Dyskusja tutaj nie może prowadzić do wniosku, że

Skovoroda był bowiem tradycją w swoim systemie poetyki,

że również tradycyjnie dobierał tematy. Barokowy

Poezja ukraińska kultywowała wszystkie wyżej wymienione wątki

i motywy na różne sposoby i w różnym czasie. Poeta

nie wyłania się spoza kręgu tematycznego nawet w

inne wiersze, które nie znalazły się w zbiorze. The

różnica, a nawet oryginalność Skovorody tkwi w

fakt, że często łączył znane motywy, zapożyczone z

źródła literackie, zwłaszcza dzieła starożytności, z

Biblia, z odległych ukraińskich utworów poetyckich, do jego własnej

system myślenia. Oznacza to, że nadał swojej poezji moc

uniwersalna wizja świata i ludzkości, wzruszająca

o najbardziej kardynalnych problemach ludzkiej egzystencji i

makijaż świata. Ten rodzaj pożyczania tematycznego jest

jedna z najbardziej charakterystycznych cech poetyki barokowej.

Podsumowując to wszystko, Skovoroda robi dwa główne

wypowiedzi: jedna o sztuce życia na tym świecie

pozostać w tym duchowo czystym, a inny o tym

sztuka umierania. To oczywiście nie należały do Skovorody

pomysły. Proponowało je chrześcijaństwo, a także wszystkie inne

światowej literatury barokowej. To tak, jakby Skovoroda był

podsumowując doświadczenie projektowania świata, który

istniał przed nim i stosuje to doświadczenie konkretnie do:

jego osobiste „ja”, tj. zbliżył to doświadczenie bezpośrednio,

do istnienia osoby i na tej podstawie sformułowany

jego nauki etyczne i moralne, nauka życia w

trudny i złożony świat. Nie tylko myślał i

próbował zrozumieć świat, chciał zachować

czystość swojego osobistego „ja” w nim, a jednocześnie pomagać

inni to osiągają. W tym celu przywołaj jego cudowną

aforyzm: „Wykop w sobie studnię dla wody, która

moczy domostwo twoje i sąsiada”.

    Charkowskie Bajki Skovorody, podobnie jak Ogród

Pieśni Boskie, obejmują 30 pojedynczych utworów, były one

napisany w latach 1760-1770. Pierwsze 15 zostało napisane wokół

1769, pozostałe ukończono we wsi Babai. W tym

czas poeta filozof opuścił już swoje pedagogiczne

działalności, a już napisała serię filozoficznych

dialogi: „Narcyz, poznaj siebie”, „Askhan, księga

o poznaniu siebie”, „Dwie rozmowy, wypowiedziane przez

Syjon”, „Dialog lub rozmowa o starożytnych”

Świat”, „Rozmowa pięciu podróżników o Prawdzie

Szczęście w życiu”. W tych w rzeczywistości Skovoroda miał

sformułował swój krąg myśli. Dlatego było to możliwe

dla niego, aby napisał książkę z bajkami, dla myśliciela w ten sposób

spopularyzowana i przetłumaczona na język przypowieści

jego myśli i poglądy na świat. Jak w Ogrodzie

Boskie pieśni, Skovoroda w swoich bajkach naprawia trójkąt dla

jego czytelnicy: źli, dobrzy i człowiek na rozdrożu, w

bajki najczęściej w masce bestii, a ta osoba musi

wybierz prostą lub krętą ścieżkę. W bajkach, które widzimy

prawie wszystkie idee, które wypracował w swoim filozoficznym

traktaty.

    Powstały legendy i anegdoty

Skovoroda, ale wszyscy, którzy go spotkali, chwalą to spotkanie.

Z laską w ręku, z fletem i torbą książek, on…

chodził po drogach Ukrainy, a moc jego ducha i

jego osobisty przykład był taki, że ludzie nie mogli pomóc

ale czuję, że ten człowiek, choć może trochę dziwny w ich

oczy, z jego chimerycznym stoicyzmem, z odmową jedzenia mięsa

lub ryby, był wyjątkową osobą. Nie bez powodu on…

zarządził, że na jego grobie powinno znajdować się następujące epitafium:

napisane: „Świat próbował go złapać, ale nigdy tego nie zrobił”. W

fakt, że świat naprawdę próbował go złapać. Według

wymagania czasu, instruktorzy kolegiów i

akademie musiały być mnichami. Kiedy Skovoroda wszedł do

wydział pedagogiczny kolegium charkowskiego, biskup I.

Mytkevych, w zasadzie dobrze usposobiony do Skovorody, rozkazał

opat H. Jakubowycz, aby przekonać myśliciela do wejścia do

zakon klasztorny. Ale czy będąc mnichem, byłby w stanie?

żyć i myśleć swobodnie? Zostałby wtedy zmuszony do zostania

wprawia w ruch duchowy mechanizm, który według jego obliczeń,

nie wróży mu przyszłości. Jego misją było stać się małym

trybik, który działa na wielką powszechną troskę. Mówił o

to w jego bajce: „Koła zegara”: |

    „Powiedz mi”, poprosiło jedno koło mechanizmu zegarowego

inny: „Dlaczego nie skręcasz w przeciwnym kierunku?”

od nas?"

    Drugi odpowiedział: „Tak mnie stworzył mój mistrz,

więc nie tylko przeszkadzam, ale nawet pomagam, aby twoja

zegar powinien mieć jedną ścieżkę wzdłuż kręgu słońca.”

    I dopełnił bajkę o sobie

następujący morał z opowieści: „Ludzie z różnymi

skłonności mają różne ścieżki życiowe. Jednak wszystkie z nich

mają jeden cel: uczciwość, harmonię, miłość”

    Skovoroda nie mógł więc czerpać z tego przyjemności

świat, który wymagał, aby wszystkie koła obracały się tylko w jednym

kierunek. To nie tylko przeczyło jego poglądom, ale także

nie dał mu możliwości zrealizowania jednego z

najbardziej podstawowe idee własnego życia: żyć tak, jak nauczał.

Chciał żyć w ten sposób, aby te trzy wieczne prawdy…

zwycięży: uczciwość, harmonia i miłość.

    Nie można powiedzieć, że zbliżyli się współcześni

Skovoroda negatywnie. Przeglądając fakty jego

życie, nietrudno zauważyć, że ludzie chcieli zabrać

opiekować się nim w wielu miejscach. Właściciel ziemski Tomara wziął

go do własnego domu, gdzie uczył prawie przez bycie

zmuszony. Sugerują, aby wybrał zwykłą ścieżkę – do…

zdobywają rangę i zasługi, a nie postępowali w ten sposób

złych intencji, ale raczej naiwnie wierzył, że to

osoba z jego inteligencją i talentami nie miałaby nic przeciwko temu

osiągnąć najwyższe szczeble hierarchii kościelnej, In

w rzeczywistości życie myśliciela potoczyło się tak, jak chciał: tak było

dużo goryczy i wiele nieprzyjemności, biedy i

trudności, ale jak sam powiedział: „Naturą piękna jest

tak, że im więcej przeszkód, na które się natkniesz

Twoja ścieżka, tym bardziej pociąga, na przykład tego najbardziej

szlachetny i najtwardszy z metali, który im bardziej jest polerowany,

tym piękniej świeci.”

    Żył tak, jak wiedział jak. Niezależny, samolubny,

nawet dumny, trochę dziwny, nędzny, ale mądry. On

wzbudzał sumienie w innych i nauczał. „Co 1s

życie?" On zapytał. „To wędrówka. Wytyczam drogę dla

mnie, nie wiedząc, gdzie iść ani dlaczego. I zawsze

Wędruję między nieszczęśliwymi stepami, kłujące krzaki,

górzyste szczeliny _ — a nad twoim szaleje burza

głowa nie mająca gdzie się przed nim schować. Ale kończę to

nieco nieszczęśliwa tyrada, mówi „odwagi!” Zatem

chodził po drogach Ukrainy, niosąc sprawdzoną czystość

własnych myśli, inteligencji i niepokoju, jego…

lekcja dobroci.

    W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII wieku napisał pozostałą część

jego prace filozoficzne: „Alfabet Świata,

lub przyjazną rozmowę o świecie duchowym”

„Ikona Alcybiadiasa”, „Żona Lota”, „Walka o

Archanioł Michał z Szatanem”, „Zmiana

Demon z Warsawą”, dwie przypowieści, „Wdzięczna Herodiada”

oraz „Pokorny skowronek” i „Potop węża”.

W ten sposób miał 50-60 lat, kiedy jego główna filozofia

powstały prace.

    Jego pierwszym zmartwieniem było wznieść swój dom nie na piasku,

ale na kamieniu. Dlatego filozoficzne dziedzictwo nie

tylko świat starożytny i myśliciele zachodnioeuropejscy,

ale nawet z jego rdzennych Ukraińców, stał się jego

głaz. To nie jest teza zbędna: pierwszy Ukrainiec

myśliciel z czasów Rusi Kijowskiej przywłaszczył sobie

tradycje neoplatonizmu, które sprzyjały afirmacji

wyobraźni panteistycznej, kiedy Bóg i natura

zostały uznane za identyczne koncepcje. To wspierało

fakt, że ówcześni przodkowie Ukraińców nadal

nie porzucili swojego naturystycznego panteizmu, że

wyznawali, ponieważ byli poganami. Ale na ukraińskim

Chrześcijaństwo ziemi zapuściło korzenie, wchodząc w kompromis

z pogańskim światopoglądem dla prawdziwych mas ludzi. Ten

przedhumanistyczny światopogląd stworzył warunki wstępne

przywłaszczenie idei renesansowych w XVI wieku

Ukraina, a więc rozkwitła poezja łacińskiego renesansu.

Ciekawe, że znajdujemy podstawy dla Skovorody

myślenie, jak zauważyli uczeni, w ww

Iwan Wysenski, a zwłaszcza w jednym z najstarszych

filozofowie ukraińscy z I poł. XVII

wieku — Kyrylo Trankvilion-Stavrovetsky, autor książki

Zwierciadło teologii (1618) i nauczanie ewangelii

(1619). Prowadził też wędrowne życie i był poetą (The

Perła Wielkiej Wartości) i tak samo jak Skovoroda,

propagował kult rozumu, pisząc do niego poetycki hymn

O najwyższej mądrości”. Ale z jego pracami filozoficznymi

przekroczył granice chrześcijańskiego dogmatu, tym samym

prowokując potępienia, które doprowadziły do spalenia

jego książki. Nauczyciele Skovorody — Mytrofan Dovhalevsky

(„Najważniejszą rzeczą w życiu jest rozum, a cała reszta ginie

bez śladu”) i Georgy Konysky („Pochwała logiki”)—

pisał też hymny do rozumu. Dlatego dla Skovorody

Bóg jest uniwersalnym rozumem, wiecznością, losem, tą mocą, która ustanawia

cały wszechświat w ruchu, jak mechanizm zegara,

twórca harmonii na świecie, mechanizm

istnienie. Bóg i natura są dokładnie tym samym.

Ten uniwersalny rozum stworzył świat, który jest podzielony

z jednej perspektywy na materię i formę oraz z

inny w makrokosmos (wielki świat) i

mikrokosmos (mały świat). Makrokosmos to natura,

kosmos, który również składa się z formy i materii, oraz

mikrokosmos – jednostka i świat symboli

(Biblia), która jest cieniem uniwersalnego rozumu. Osoba,

jako element mikrokosmosu ma w sobie ciało

i ducha. Ciało jest widoczne, zmienne, grzechy i

namiętności, dzikie w nas, podczas gdy duch jest niewidzialny,

niezmienny, który przynosi indywidualny spokój, wieczną wolność

i myśli. Po śmierci jednostka wchodzi w swoje pochodzenie-

nicość, czyli początek i koniec są jednym i

to samo. Przypomnijmy w tym miejscu, że Ogród Boskich Pieśni

zaczyna się i kończy myślą o śmierci.

    Decydujący aspekt filozofii Skovorody, a także:

jego poprzednicy, jest  szczególną uwagę poświęca

indywidualne, jak i do  Żyjący świat. Jednostka, on

zauważył, urodził się jako zwierzę, musi urodzić się po raz drugi

duchowo. A każdy urodzony na tym świecie jest wędrowcem

(„Tak jak się urodziłem, nawet teraz jestem podróżnikiem!”). Indywidualne,

mówiąc w przenośni, jest osobą niewidomą, która musi odnaleźć swoją

uczniów w celu odzyskania wzroku (przypowieść Skovorody o

niewidomy i beznogi). Początek odzyskania wzroku

jest w pojednaniu ze swoim duchem, a kiedy

pojawia się niemożność pogodzenia, jednostka następnie wchodzi w

stan niewspółmierny, przyjmuje na siebie niewygodny obowiązek,

i przez to dochodzi do zrozumienia smutku, tęsknoty i nudy

(bajka o kotach z „Alfabetu Świata”). Z

tu płynie jeden z wielkich pomysłów Skovorody: o powinowactwie do

praca, czyli ta powinowactwo wchodzenia w harmonię z naturą. Biada

do tego, który narodzony do wielkich czynów zmuszony jest wędrować po mieście

małe kręgi, ale nieszczęście społeczeństwa, gdy ktoś urodził się, by żyć

w małych kręgach zajmuje wysokie pozycje. Aby to nie powinno

pojawiają się, trzeba poznać samego siebie, aby odróżnić dobro od zła,

bo dobro i zło żyją w tym samym człowieku. Nie ma piekła lub

niebo na zewnątrz jednostki, są w nim, bo w każdym

indywidualna bezlitosna bitwa zasad ciemności i

toczy się światło. Ponownie, jednostka, podobnie jak podróżnik, ma

kilka dróg: prawdziwe i fałszywe. Na tej podstawie myśliciel

konstruuje swoje nauki o szczęściu. W pogoni za nim i

jednostka w pośpiechu przemierza sferę ziemi, szukając jej poza nią

morza, w obcych krajach, zapominając, że trzeba szukać

szczęście nie na zewnątrz siebie, ale w sobie, w samodoskonaleniu,

w sumieniu, z dobrego powodu, który da jednostce

zdolność do stania się duchowym, a jednocześnie wybraną istotą

wyższego rzędu. Uczy, że trzeba, nie rozumieć świata

przez skorupę, ale przez żółtko. „Zbierz w sobie te myśli”

pisał: „poszukuj w sobie prawdziwych błogosławieństw”. I dalej:

„Musisz mieć czas na wszystko, miejsce i pomiar, na następny”

radośnie rozświetlony dzień jest owocem wczorajszego dnia.” Od tego

pojawia się kolejny skovorodiański pomysł, który zaczerpnął z Epikura i

rozwinięty dalej: to, co konieczne, jest łatwe, a niepotrzebne

trudne, to znaczy do czegokolwiek masz skłonność, ty

chętnie robię z łatwością, ale coś do zrobienia, co jest niestosowne, jest

trudne i zrobione niechętnie. Jednostka podzielona wolną wolą,

jest w stanie dojść do powstania formacji społecznej

zjednoczenie takich oświeconych ludzi może nastąpić w

republika." Skovoroda nie rozróżnia jednak ludzi

według ich statusu społecznego, pochodzenia lub miejsca w społeczeństwie lub, w przenośni

mówiąc, przez ich ubranie, ale przez miarę ich duchowości

wyniesienie, ich bliskość do ideału jednostki. Taki

osoba jest wybrańcem i przeciwstawia się tłumowi i

osoba z tłumu, która jak ktoś jeszcze nie porzucił swojego zdziczałego

początek. Życie człowieka to odsunięcie się od dzikiego (ciała)

do duchowego; towarzysz podróży takiej osoby musi być

ubóstwo i prostota.

    W ten sposób wszystkie prace Skovorody stanowią dogłębnie przemyślaną całość.

Myśliciel, poprzez swoje traktaty filozoficzne na jednym poziomie, poprzez:

jego wiersze-pieśni na innym, a poprzez jego bajki i przypowieści na jednym

po trzecie, wraz z pomocą kazań ustnych, uczył tych, którzy:

chciał się uczyć i był nauczycielem w szerokim tego słowa znaczeniu. On

poszedł tam, gdzie był mile widziany, gdzie potrzebne było jego mądre słowo. "Miłość

wyłania się z miłości” – napisał – „kiedy chcę być kochany, najpierw kocham”.

Napisał też: „Wszystko przemija, ale miłość pozostaje po wszystkim.

    Należy zbadać jeszcze jeden temat, aby zrozumieć zjawisko

Skovoroda adekwatnie — to język jego pism, bo pisał…

w skomplikowanym, chimerycznym języku, jeszcze bliższym rosyjskiemu niż

Ukraiński. To nie jest szczególnie proste pytanie i aby

rozwiązać go, trzeba zrobić krótką historyczną wycieczkę.

    Język obrządku wschodniego lub bizantyjskiego, zanim został nazwany

prawosławny, wynaleziony przez słowiańskich oświeconych Cyryla i Metodego

z IX wieku naszej ery i zwany staro-cerkiewno-słowiańskim. To napisane i

przede wszystkim język liturgiczny, stapiający się z lokalnym, tj. ukraińskim,

stał się językiem literackim Rusi Kijowskiej. Jeśli weźmiesz kronikę

Tale of Bygone Years czy The Lay of Ihor's Campaign, to nie jest trudne

zauważyć, że można znaleźć wiele ukraińskich słów, a nawet słownych

konstrukcje, ale podstawą tego języka był język staro-cerkiewno-słowiański.

Później w Wielkim Księstwie Litewskim jeden dodatkowy wariant

pojawił się ten język, skonstruowany na bazie języka staro-cerkiewno-słowiańskiego

z elementami języka ukraińskiego i białoruskiego. Później, że

język książkowy (nastąpiło to w XVI wieku) podzielony na książkowy

ukraiński i książkowy białoruski. Ukształtował się ukraiński książkowy

całkowicie pod koniec XVI wieku i istniał na Ukrainie wraz z

z innymi językami literackimi — polską i łaciną jednak przywłaszczyła sobie

elementy tych innych języków. Taki hybrydowy język był w użyciu

mniej więcej do połowy XVIII wieku, po czym w

Na Ukrainie w szkołach na siłę wprowadzono język rosyjski. Na

w tym czasie nadal używano łaciny, ale użycie polskiego we wschodnim, lewicowym

Bank Ukraina zakończył. Widzimy to w pismach Skovorody. Od

początku XVIII w. można zauważyć inną tendencję: a

powrót do języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, który do pewnego stopnia był nasycony

stopień z Ukraińców i nazywany „słowiańskim”. Najbardziej dramatyczne dzieła, które

zostały wystawione na Akademii Kijowskiej, napisano w niej kronikę

Hryhory Hrabyanka i cykl wierszy (pisał Iwan Maksymowicz w

wyłącznie w tym języku). Książkowaty ukraiński istniał równolegle z

słowiański, z kronikami (Samiylo Velychko), wierszami i innymi utworami

napisane w nim. Wraz z wprowadzeniem fundamentów rosyjskich

język przymusowo wprowadzony do szkół, powstał unikalny

książkowy język hybrydowy, który można by nazwać „zbliżonym do rosyjskiego”.

Oznacza to, że był to już język rosyjski z pewną ilością

ukrainizmów. Wielu autorów pisało w tym języku: Hnat

Maksymowicz, mnich Jaków, Semen Diłowycz, autor anonimowy

Z dziejów ludu ruskiego, Irynei Falkivsky, Hryhory

Skovoroda i inni. Ale język Skovorody ma wyjątkowe właściwości:

można w nim wyróżnić różne warstwy. Poza tym poezja

po łacinie, pisany jest po ukraińsku książkowym, po słowiańsku, w a

Język ukrainizowany oraz w języku zrosyjskim. Bajki i

Prace filozoficzne pisane są językiem zrosyjskim. Dlaczego zrobił

Skovoroda to zrobić? Przede wszystkim dlatego, że był to język

szkoły swoich czasów, język wykształconego społeczeństwa. Myśliciel

zwracał się do tego społeczeństwa w języku, w którym było nauczane. Ale

tradycyjna tradycja książkowego języka ukraińskiego nie

znikają, a jego mówiony ukraiński wpłynął na jego pisany rosyjski,

tyle samo ukraińskich słów, frazeologii, powiedzeń, przysłów i

Słowianizmy cerkiewne weszły w jego język pisany

współcześni. Sam myśliciel miał wielkie uzdolnienia językowe:

znał starożytną grekę i łacinę, cytuje całe zdania i słowa w

Niemiecki, być może znał francuski, a na pewno znał starożytny hebrajski. Na

początek przypowieści „Wdzięczna Herodiada”, Skovoroda przedstawia

powitanie przez Pishka w całej serii języków. To jest głęboko

zakorzeniona ukraińska tradycja wielojęzyczności literackiej. Od zawsze

uważano, że im więcej języków osoba zna, tym więcej

jest wykształcony. Posługując się różnymi językami projektuje

większa erudycja naukowa. Język ukraiński i język ludowy

była piosenka, ludowa wersyfikacja, intermedia do dramatów, które…

to ludowe scenariusze. Tylko z działalności Poczajowa

kręgu kulturowego na Zachodzie i Iwana Kotlarewskiego na wschodniej Ukrainie,

czy język uzyskał status żywotnego języka literackiego.

Skovoroda był więc w tym planie językowo tylko swoim dzieckiem

czas. Skovoroda nie był pisarzem narodowym per se. Często rozmawiał z

pogarda prostaczków, tłumu, człowieka niskiego rozwoju.

Myśliciel pisał więc dla wykształconej warstwy swego ludu i…

Często wyrażał elitarny charakter swojego myślenia. Sprzeczności

Bogactwo i apologia ubóstwa nie oznaczały, że wyglądał

na zwykłych ludzi, jakby byli nosicielami wyższej mądrości.

Język, którym posługuje się Skovoroda w swoich pracach, jest niepodważalnym faktem

to dowodzi, że filozof skierował swoje nauki nie do prostych

ludzi, ale raczej wykształconych. To zupełnie inna kwestia, która

zwykli ludzie przywłaszczyli sobie jego utwory, zwłaszcza jego piosenki, które

śpiewali. Ale to dość interesujące, że śpiewacy ludowi

Ukraińskość teksty piosenek, to znaczy, że piosenki zostały ubrane

w narodowym języku ojczystym ukraińskim i nadal żyć

z zachowaniem nazwy psalmów Skovorody. W rzeczywistości

późno romantycy Panteileimon Kulish i Taras Szewczenko zarzucili

Skovoroda najbardziej za swój język, bo uważali, że ukraiński

literatura nie mogła pójść tą drogą. W końcu niedługo potem

Śmierć Skovorody w 1794 r., Ukraińcy musieli zdecydować, czy wziąć

droga Rosjanina (Wasyl Kapnist, Nikołaj Gogol (Mykola .)

Hohol po ukraińsku), Wasyl Nareżny, Orest Somow i całość

serii innych pisarzy) lub obu jednocześnie (Kulish,

Mykoła Kostomarow, Hryhory Kvitka- Osnovianenko, Evhen Hrebinka,

Marko Wowczok, Taras Szewczenko), czy po prostu Ukrainiec. Ale

Literaci ukraińscy zaczęli pisać wyłącznie po ukraińsku

w drugiej połowie XIX wieku (Iwan Nieczuj-Lewicki,

Panas Myrny). Używał go nawet wielki ukraiński pisarz Iwan Franko

polski i niemiecki jako jego języki literackie na przełomie XIX i XX wieku

wiek.

    Mimo to Hryhory Skovoroda był wspaniałym nauczycielem swojego ludu.

Siła jego rozumu stała się z czasem coraz bardziej powszechna, ponieważ on…

mógł przejrzeć świat i osobę. Przemówił do swojego

współcześni uczciwe, przemyślane i mądre słowo, i że

słowo było słyszane nie tylko przez współczesnych, ale także przez wielu

przyszłe pokolenia.

 

-Valery Shevchuk, Kijów, Ukraina

Tłumaczenie z ukraińskiego

autorstwa Michaela M. Naydana z nieletnim

skróty z oryginału

maszynopis.

​

​